طبع گرم و خشک (صفراوی مزاج)
مهم ترین مبنایی که طب سنتی بر اساس اون افراد را درمان میکنه، مسئله اصلاح مزاجه.
معمولا بیشتر تجویزهای طب سنتی بر اساس وضعیت بدنی فرد و مزاج او انجام میشه.
در طب سنتی به این مزاج ها اخلاط هم گفته میشه که چهار نوع هستن.
اخلاط اربعه عبارت اند از: صفرا، خون، بلغم و سودا.
در حالت عادی، اخلاط اربعه در بدن هر شخص سالمی باید به حالت تعادل باشن تا ادامه زندگی و حیات مقدور باشد.
بر این اساس این تعاریف طبع ها به ۴ دسته تقسییم می شوند:
✅ طبع گرم و خشک (صفراوی مزاج)
✅ طبع گرم و مرطوب (دموی مزاج)
در این مقاله ما به بررسی طبع گرم و خشک یا مزاج صفراوی می پردازیم و هر آنچه که لازمه برای شما عنوان می کنیم.
طبع گرم و خشک (صفراوی مزاج)
کلیات طبع: گرم و خشک
عنصر: آتش
فصل: تابستان
زمان شبانه روز: ظهر
دسته بندی: کمال گرایان
طعم عالب: تند
رنگ: زرد
فلز: سرب سیاره زحل
سن شیوع: جوانی – از ۲۰ تا ۴۰ سالگی
صفات کلیدی مزاج گرم و خشک
برونگرا، فعال، اجتماعی، پر سر و صدا، پرحرف، حاضر جواب، مصمم، خودانگیخته، پیشقدم، پیشگام، جاه طلب، هیجانی، سریع، چالاک، عجول، ناآرام، بیقرار، بیش فعال، پرتحرک، پر جنب و جوش، پر انرژی، متغير.
ناپایدار، جوگیر، اهل رقابت، ریسک پذیر، شجاع، پر جرات، جسور، تحریک پذیر، تهاجمی، پرخاشگر، بداخلاق، تندخو، عصبی ترک و صریح، بهانه گیر، لجباز، زود از کوره در رفتن.
دارای استعداد خشونت، کم حوصله، كم تحمل، جدی، باهوش، زیرک، ریزبین، تیزبین، دقيق، نکته سنج، بدبین، منفی نگر، دارای حافظه بسیار خوب، دارای روحیات مردانه، آینده نگر، تصمیم گیرنده سریع، عملگرا با پشتکار، با اراده، منظم، مقید به اصول، محكم، استوار، خودخواه، تک رو، پر ادعا متعصب، افراطی، مدیر.
ویژگی های ظاهری
🚶♀️هیکل
مزاج خشک باعث میشه که شما لاغری بشین، توجه داشته باشین که گرما موجب عضله سازی در بدن میشه.
پس فرد صفراوی لاغر اندام، عضلانی و قدرتمنده، این افراد قد بلند و چهار شانه بوده، استخوان بندی درشت و مفاصل برجسته ای دارند.
لاغر استخوانی نیستند، ولی چاق هم نمیشن و استعداد چاقی ندارن.
قفسه سینه پهن، کمر باریک، مچ دست پهن و اندام های خشکی دارن.
ساق پای باریکی داشته، اما اگر خلاف این بود میتونه نشانه ای از تجمع بلغم باشه.
صفرا چربی های بدن را میسوزونه به دلیل این چربی سوزی صفراوی ها لاغر هستن و به اصطلاح هر چه می خورند چاق نمیشن، خوش به حالشون عجب شانسی دارن ها.😂
پوست
رنگ پوستشون گندمگون و زرده که در حرارت زیاد مایل به کدری میشه.
پوستی گرم، خشک، زبر، بدون رطوبت و با منافذ درشت و باز دارن.
چربی زیر پوستی بسیار کمی دارن، دست های گرمی دارن، خارش و گرمی دست و پا در این افراد زیاده.
لبهای آنها دچار خشکی بوده و پوست کف پا خشک و پوسته پوسته میشه، روی بدن آنها جوش و دمل هم دیده میشه.
آکنه در صفراوی ها بیشتر در پیشانی، صورت و گونه دیده میشه و این بر خلاف دموی مزاج هاست که آکنه هایشان در کتف و سینه به وجود میان.
در صورت افزایش صفرا شاهد ایجاد آکنه در اندام تحتانی هم خواهیم بود، خطوط چهره آنان نمایان است.
🧒 مو
موی سر آنان خشک، ضخیم و غیر صاف و بعضا مجعده و به علت حرارت و خشکی زیاد مستعد طاسی و در مواردی طاسی تکه ای هستن.
طاسی یا ریزش مو در سنین جوانی اتفاق میفته، هر چند رشد مو زیاده و موها زود سفید نمیشن.
رنگ مو سیاه یا خرماییه، ریزش موی ابرو هم دارن، موی بدن آنها معمولا زیاد نیست و مثل دموی مزاج ها در سینه، كتفها، پایین کمر و پاها دیده میشه، اما پراکندگی موی بدن آنان از افراد دموی کمتره.
معمولا موهای سر آنان خیلی زود چرب میشن و بعضی از آنان میگن به محض بیرون آمدن از حمام موهایشان چرب میشه.
علتش اینه که صفرا چربی های بدن را میسوزونه و همانند آتش و حرارت که به سمت بالا حرکت میکنه، این چربی را به قسمت بالای بدن هدایت، و سپس آن را از طریق پوست سر دفع میکنه.
ناخن
ناخنها بسیار خشکن تا حدی که باعث شکنندگی آنها میشه.
تعریق
منافذ پوستی آنان درشت و باز بوده و زیاد عرق میکنن، خصوصا در فصول گرم و هنگام فعالیت های بدنی تعریق بیشتر در کشاله ران، زیر بغل، زیر گردن و گاهی در پشت گوش ایجاد میشه.
کف دست ها و پاهاشون عرق میکنه، خلط صفرا باعث بوی تیز یا تلخ عرق میشه.
رگ ها
رگ های بدن آنها برجسته، بزرگ و واضحه که البته به هنگام سرما سریعا پنهان میشه.
نبض
نبض پر، قوی، سریع و سفتی دارن و پمپاژ قلب در آنان راحته.
چشم
چشمانی باریک و کشیده (بادامی) دارن، در اثر حرارت زیاد سفیدی چشم زرد رنگ و مایل به کدری و عروق چشم واضح هستن.
افزایش صفرا موجب زردی رنگ سفیدی چشم میشه، دور چشمانشان به دلیل از دست دادن رطوبت گود میره.
وسعت دیدشون زیاده، چرا که صفرا باعث باز ماندن عروق ریز تغذیه کننده چشم ها میشه.
دهان
احساس عطش، تشنگی زیاد و دهانی خشک دارن، مزه دهان صبح زود تلخه.
زبان
زبان خشک و زبر بوده و به زردی می زنه.
بینی
بینی آنان درشت و کشیده و عقابیه، ترشحات بینی هم بسیار کمه.
گوش
خشکی باعث قدرت شنوایی میشه، بنابراین قدرت شنوایی بالایی دارن، اما دچار وزوز یا سوت کشیدن گوش هستن.
از نظر قدرت بدنی بسیار پرانرژی بوده، قدرت بدنی زیادی دارن و دیر مریض می شن.
حرکات بدن
حرکات بدنشان خیلی سریع، سبک و پر نشاطه.
تكلم
سریع، تند، پیوسته، با صدای رسا و بلند صحبت میکنن.
پوشش
در تمامی فصول سال گرمشون میشه و کمتر از دیگران لباس میپوشن.
خواب
صفراوی ها کم خوابن، دیر به خواب میرن و خوابشون بد، کوتاه، سبک، بریده بریده و همراه با آشفتگیه.
همچنین در عالم رویا التهاب و گرما یا تابش خورشید را احساس می کنن و در خواب رویاهای زرد رنگ و کابوس های خشن و هولناک افتادن از بلندی، جنگ و دعوا، صاعقه، آتش و آتش سوزی، جنگ و ستیز و امثال اینها را می بینن.
گوارش
افراد صفراوی كم اشتهان، قدرت هاضمه در آنان بالاست، معمولا نفخ معده و یبوست ندارن.
ادرارشان غالبا پر رنگه، غالبا گرایش به غذاهای سرد مثل خیار و کاهو و ترشی هایی مثل لواشک و سرکه دارن و به گرمی ها و خوراکی های شیرین کمتر تمایل نشان میدن.
غذاهای چرب و شیرین صفرا را زیاد میکنه، علاقه زیاد به آب یخ و یخ دارن.
مواد غذایی گرم اثر منفی شدیدی بر آنان دارن و حتی ممکنه با خوردن مقدار کمی از این نوع خوراکی ها دچار مشکلاتی از جمله عصبانیت، سردرد، خارش، جوش و بثورات در بدن میشن، ممکنه با کمی فلفل دچار آلرژی بشن.
میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر دارن.
آب و هوا
این افراد گرمایی هستن و تحمل فصل تابستان را ندارن.
بهترین فصل براشون فصل زمستانه، زیر دنده راست آنها خیلی گرمه.
عاشق دوش خنکن و نمیتونن زیاد در حمام بمانند و در حمام احساس دلتنگی و بیحالی پیدا می کنن.
در کل این افراد از هوای خنک لذت می برن.
ویژگی های شخصیتی افراد صفراوی
برونگرا و دارای روابط اجتماعی قوین، پرحرف، رک، صریح و حاضر جوابن.
اگر صفرا در کسی زیاد غلبه کنه، نکته سنج و پرحرف هستن، ریزبین و دقیق هستند و به هر کاری سرک می کشن.
مقید به اصول و معتقد به برنامه ریزی در کارها هستند، با اراده، جدی، استوار، مدیر و منظم بوده و پشتکار زیادی دارن.
از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردارن، افرادی باهوش، زیرک و زرنگ هستن.
در رشته های ریاضی فیزیک و مهندسی استعداد خوبی دارن و مخترعین خوبی میتونن باشن.
علاقمند به شعر و ادبیاتن افرادی پر جنب و جوش، پر انرژی، عجول و بیقرارن.
تحرک زیادی دارند و در کارها سریع و چالاک هستن، اما زود و سریع خسته میشن، گاهی افزایش صفرا باعث میشه که فرد حرکتی تکانشی انجام بده و بعد آرام گیرد.
صفراوی مزاج ها رفتارهای تند و تیزی دارن، و در تمام اعمال و رفتار سرعت عمل بالایی نشان میدن.
این افراد حتی در سخن گفتن هم سرعت بالایی دارن، پیوسته و تند صحبت می کنن، پر جرات و متهورن، شجاعت بسیار بالایی دارن و در امور پیشقدم میشن.
مشاغلی که نیاز به ریاست، شجاعت و چالاکی دارن مناسب این افرادن، مثل فرماندهی جنگ.
سریع تصمیم می گیرن و زود هم تصمیم خود را به اجرا در می آورن.
در جایی که نیاز به تصمیم گیری سریع و عذل کردن فوریه، این افراد مناسبند.
انگلیسی ها صفراوی هایشان را جدا کرده و برای فرماندهی نظامی انتخاب می کنند، چون سریعا تصمیم گرفته و سریعا اقدام می کنن.
این افراد کار ضربتی می کنن و اصلا فکر نمی کنن که چی میشه.
علاقه مند به ورزش های خشن مثل بوکس و کاراته هستن.
شنا کردن در تابستان برایشان مطلوبه و سرعت بالایی در مسابقات شنا دارن.
افراد صفراوی تحریک پذیر بوده، زود عصبانی میشن و از کوره در میرن و زود هم آرام میشن و معمولا از عصبانیت خود پشیمان می گردن.
افزایش صفرا باعث عصبانیت بیشتر افراد میشه، اطرافیان در برخورد با این افراد زمانی که در هوای گرم، عصبانی و کلافه اند نباید مقابله به مثل کنن، خلاصه اینکه سر به سرشون نذارین.😅
افرادی بهانه گیر، بی حوصله یا کم حوصله ای هستن، تک رو، خودخواه و لجبازند.
مستعد خشونت و بدخلقی و پرخاشگرین که گاهی باعث رنجش دیگران میشه.
حساس، آینده نگر و گاهی خیالبافن، گاهی سخاوتمند، گاهی عاشق و گاهی فارغ، گاهی علاقمند به ادبیات و گاهی علاقمند به ریاضی، گاهی با اراده و گاهی سست، گاهی پرانرژی و گاهی کم انرژی در یک کلام دم دمین.
دارای استعداد معنوی به صورت مقطعی هستن، افزایش صفرا در تابستان و در سال های جوانی بیشتره.
نکته جالب اینه که صفراوی ها علیرغم عصبانی مزاج بودنشان کمتر دچار سکته های قلبی- مغزی و انسداد عروق میشن، چرا که صفرا خلطی است تیز و سوزاننده که مسیر عروق را باز میکنه.
به راحتی دچار چربی خون نمیشن، مگر به هنگام غلبه سردی یا رطوبت.
دیابت هم کمتر به سراغ صفراوی ها میاد زیرا صفرا مانع رسوب مواد و ایجاد انسداد در اندام های گوناگون بخصوص اندام های انتهایی بدن میشن.
غذاهای مفید
آب انار، گریف فرود، آب زرشک، سیب، گلابی، زرشک، شفتالو، سکنجبین، زنجبیل، هندوانه، گرمک، کدو، هویچ، خیار، روغن زیتون، لیمو ترش، سبزیجات، اسفناج، قرفه (خرفه)، قارچ، بامیه، خاکشیر، بارهنگ، اسفرزه، عدس، ماش، جو دوسر
غذاهای مضر
غذای سرخ شده، چرب، پرحجم، کلیه غذا های گرم بدون مصلح، تخمه خوردن، نسکافه، چای، قهوه، غذاهای ساندویچی و فریزری، ادویه های تند و تیز، سیر، پیاز، تخم مرغ
خب خب میرسیم به بحث شیرین ازدواج… 😍
نکته کنکوری: این قسمت رو فقط مجرد ها بخونن
میگی چرا؟!!🙄 چون تو دوست عزیزی که متاهل شدی دگه کار از کار گذشته فقط سعی کن با تفاوت ها بسازی😶
صفراوی ها با چه کسی ازدواج کنند؟
این گروه بهتره با فردی که مزاج سرد و تر دارن ازدواج نکنند و بهتره همسرشان را از میان افرادی که مزاج سرد و خشک دارن، انتخاب کنن.
افراد صفراوی که مزاج گرم و خشک دارن، اگرچه ممکنه روحیات شان با یک فرد صفراوی مزاج دیگر نزدیک باشن اما موضوع اینه که این دو کنار هم در زندگی با بحران مواجه میشن.
ممکنه به راحتی کم دقتی کنن و کلاه سرشان بره یا تصمیم های عجولانه در زندگی بگیرن.
آنها هر چه زود به فکرشان برسد را اجرایی میکنن و این به صلاح زندگی نیست در حالی که اگر با فردی با مزاج سرد و خشک یا گرم و تر ازدواج کنن، نتیجه بهتری میگیرن.
شغل مناسب صفراوی ها
صفراوی ها به خاطر تند و تیز بودنشان می توانند بهترین انتخاب برای کارهای اورژانسی و فوریتی باشند. این گروه با مزاج گرم و خشک شان به راحتی می توانند متناسب با کارایی و تیزهوشی شان در یکی از مشاغل پزشک آمبولانس، راننده آمبولانس، آتش نشان و جراح اورژانس و پلیس حاضر شوند. در حوزه های ورزشی این گروه می توانند موتورسوارهای حرفه ای باشند یا در اتومبیلرانی موفق باشند یا در پینگ پونگ مقام کسب کنند. اگر فوتبالیست باشند بهترین نقطه برای آنها خط حمله است. آنها اگر در جایگاه دفاع بازی کنند کلافه می شوند و بازی خوبی ارائه نمی دهند و اما صفراوی ها در ورزش های رزمی مثل تکواندو و کاراته که سرعت عمل و هوشمندی توامان لازم دارد بسیار موفق اند و می توانند نتایج درخشانی را کسب کنند، ورزش کشتی هم میتواند برایشان خوب باشد و با زیرکی و تیزی که دارند میتوانند موفقیت خوبی کسب کنند(البته با تلاش و پشتکار و تمرین و کسب مهارت یه حسن یزدانی از توشون در میاد🙄)
بیماری های ناشی از غلبه صفرا
تلخی دهان، زردی رنگ چشم ها و صورت، زردی دندان، تب، باردار و زرد شدن زبان، آفت دهانی، لاغری شدید، ریزش مو، شوره سر، جوش و آکنه های پوستی، داغی کف پا، کم خوابی یا بی خوابی، عطش زیاد، گرمازدگی.
خشکی دهان و بینی، حصبه، گودی چشمها، خارش بدن، گزگز اندام ها، حساسیت پوستی، اگزما، کهیر، بی اشتهایی اضطراب، دلشوره و بیقراری، تنش فکری، فرورفتگی زیر چشم ها، بیرون زدگی حدقه چشم ها.
واریس، خشکی مفاصل، يبوست، بواسیر، کورک در سر، سیاهی رفتن چشم، سرگیجه و سردرد، میگرن، درد گوش و شقيقه، وزوز، سوت کشیدن گوش.
احساس گزگز و سوزن سوزن شدن پوست، لرزش، گرگرفتگی، درد پهلو، سرفه خشک، حالت تهوع، استفراغ صفراوی، پرکاری تیروئید، تپش قلب، غش.
انزال زودرس، ناباروری، اختلال دو شخصیتی، تاول های قرمز، سوزش مجرای ادرار، سوزش سر معده، ریفلاکس گوارشی، زخم معده، سنگ کیسه صفرا، کلسترول بالا به کبد چرب، هپاتیت، مننژیت.
پیشنهاداتی برای صفراوی مزاج ها (مزاج گرم و خشک)
از صرف غذاهای با طبع گرم و خشک خصوصا در فصول گرم پرهیز کنند، مصرف خوراکی های گرم باعث افزایش حرارت بدنشان شده و افزایش حرارت بدن باعث افزایش حرارت کبد میشه.
این غذا در کبد تبدیل به صفرا میشه و افزایش صفرا به عصبانیت بیشتر فرد می انجامه.
از غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سرد و تر هستن، استفاده کنن، مخصوصا در تابستان، و به اندازه کافی آب بنوشن.
آب را به همراه چند قطره آب لیمو ترش مصرف کنین.
در رژیم غذایی خود بیشتر از میوه ها و سبزیجات بهره برنده کمتر گوشت مصرف کنن از پرخوری و ریزه خواری پرهیز کنن.
حداقل ۷-۶ ساعت خواب شبانه توصیه میشه، از بی خوابی و کم خوابی (کمتر از ۵ ساعت) و دیر وقت به رختخواب رفتن خودداری کنن.
در روزهای تابستان یک ساعت چرت پس از ناهار رطوبت کافی را به بدن آنان می رسانه، البته بین صرف ناهار و خواب باید حداقل یک ساعت فاصله باش.
باید از هیجان و خشم که موجب افزایش صفرا میشه پرهیز کنن، عصبانیت، هیجانات روانی و زیاد حرف زدن افراد صفراوی را تحت فشار قرار میده.
در بین ساعات کاری و جلسات اداری کمی فاصله بندازین، از وقوع ناملایمات و پیشامدهای نامناسب مثل ترس و اضطراب پیشگیری کنن.
در صورتی که سردرد بگیرن، بوهای خوش و گرمی هوا و خوردن گرمی ها باعث بدتر شدن سردردشان میشه.
مالیدن کمی سرکه به پیشانی، باعث کم شدن سردرد میشه.
خوردن آب خنک موقع عصبانیت براشون مفیده و آنها را آرام میکنه. همچنین استفاده از شربت خنک، هندوانه خنک یا شست و شوی صورت با آب خنک برای فروکش کردن عصبانیت آنان مفیده.
در شرایطی که تحت فشار عصبی قرار میگیرن، استراحت کافی را فراموش میکنن.
در این مواقع نفس عمیق کشیده و تمرینات ذهنی آرامبخش را به کار برن.
بهتر است دست و پای خود را با آب خنک بشویند و کمی دراز بکشند.
از هوای تازه و خنک استفاده کنن، بهتر است تابستانها به مناطق سرد و مرطوب سفر کنند.
فعالیت های جسمی و ورزش را در هوای خنک صبح زود یا شامگاه انجام بدن.
فعالیت زیاد و ورزش شدید پر از گرمی و خشکی را افزایش داده و برای آنان مفیدنیست.
فعالیت ورزشی خفیف مانند پیاده روی توصیه میشه، در تابستان ورزش هایی مثل شنا براشون مناسبه و حالشون را خوب میکنه.
از قرار گرفتن در معرض تابش خورشید و یا در هوای گرم روز و مکان های گرم مثل حمام گرم و سونا پرهیز کنن.
در فصل تابستان از آب خنک (و نه سرد) برای شستشوی بدن استفاده کنن، چرا که آب سرد با بستن منافذ پوستی عملا حرارت درونی بدن را افزایش میده.
در فصول دیگر آب ولرم مایل به گرمی مناسبه افراد صفراوی غالبا در اثر حجامت تعدیل مزاج یافته، رنگ و رویی به مراتب روشن تر از قبل خواهند داشت و اشتهای آنان افزایش می یابه و در صورت تکرار حجامت فربه و چاق میشه.
نکته پایانی
باید توجه داشت که صفرا، خلطی است که در صورت عدم رعایت تدابیر مربوطه، سریع و به کرات افزایش پیدا میکنه.
به جهت کم بودن حجم خون در گردش این افراد، تکرار زیاد حجامت هم برایشان مضر خواهد بود.
بنابراین در فواصل بین حجامت ها باید تدابیر غذایی مناسب را رعایت کنن، دو تا سه بار حجامت در بهار براشون مناسبه
| خوراکی ها | خوراکی های سازگار | خوراکی های ناسازگار |
|---|---|---|
| گوشتها | ماهی | مرغ (محلی)، تمام پرندگان کوچک، تخم مرغ، میگو، شتر، چربیهای حیوانی |
| سبزی ها و صیفیجات | خیار، کاهو، کدو، گشنیز، خرفه، اسفناج | فلفل سبز، فلفل قرمز، سیر، پیاز، جعفری، تره، شاهی، شوید، کرفس، بادرنجبویه، ترخون، شنبلیله، مرزه |
| آجیل و میوه ها | آلو، زردآلو، هندوانه، انار، شفتالو، هلو، شاتوت، گالبی، زرشک، لیموترش، نارنج، نارنگی، پرتقال | انگور، خربزه، گردو، فندق، پسته، خرما، نارگیل |
| غلّات، حبوبات، دانه ها | جو، ماش، عدس | نخود، سیاه دانه، شنبلیله |
| لبنیات و روغن ها | ماست، کشک، قره قروط | روغن آفتابگردان، کره، روغن حیوانی، روغن کنجد |
| چاشنی ها و ادویه | آبغوره، آب لیمو، سرکه، گردغوره، لیمو امانی، سماق | خردل، دارچین، زنجبیل، میخک، جوز، گرد فلفل قرمز، فلفل سیاه، رازیانه، دانه کرفس، زعفران، نمک، گلپر |
| نوشیدنی ها و طعم دهنده ها | دوغ، ماء الشعیر، آب انار ترش، شربت ریواس، شربت زرشک ، شربت آلبالو، شربت عناب، سکنجبین، ربّ انار ترش | عسل، شربت زعفران، سس خردل |
| غذاها | انواع سالادهای خام و نیمه پخته (به ویژه همراه با سرکه)، سوپ ماش، سوپ اسفناج، سوپ جو، بورانی اسفناج، آبدوغ خیار، آش دوغ، آش گوجه، آش آلو، خورش آلواسفناج | سرخ کردنیها ، فسنجان شیرین، کلّه پاچه، خوراک مغز |
