دنیای شگفت انگیز چشم ها

چشم(eye)

دوستان اول مقاله ازتون میخوام که چشم (eye) هاتون رو ببندید و  تصور کنید که نمی‌توانستید هیچ چیزی رو ببینید 😱

(چقدر سخته هیچی ندیدن…☹️)

ندیدن زیبایی های طبیعت که برای ما خلق شده…
ندیدن چهره ی پر مهر مادر و پدر…
به نظرم بزرگ ترین هدیه زندگی، چشمانمان هستند.
حالاچندتا سوال:

1- تاکنون چقدر درمورد چشم (eye) تحقیق کردید؟
2- چشم شما چه شکلیه؟
3- میدونید اجزای چشم شما شامل چه چيزهايي هست؟
4- درمورد تشکیل تصویر و بینایی تا چه حد اطلاعات دارید؟

چشم(eye) چیست؟

چشم (eye) یکی از اولین حواس پنجگانه انسان یعنی بینایي است.
چشم ( eye) برای موجودات توانایی دریافت و پردازش جزئیات دیداری و توان پاسخ ، پاسخی که نیازی به بینایی نیست را فراهم میکند .
چشم ( eye) قادر به شکست نور و ایجاد تصویر می باشد.

قی چشم ( eye)

ترشحات زرد رنگ کنار چشم ( eye) ، قی چشم می باشد.

به جرات میتونم بگم بعد از مغز، پیچیده ترین بخش، چشم ( eye) انسانه (عجیب پیچیده است!!!)

چشم ( eye) دارای بخش و یا لایه های مختلفیه که در ادامه مفصل و بیشتر از چشم( eye) و خصوصیات چشم( eye) بگم.

 خصوصیات چشم ( eye)

چشم ( eye) مثل یک کره میمونه.

جلوی این کره، پنجره ای شفاف به نام قرنیه قرار دارد (به نظرم ‌بهترین پنجره همین است و بس)
اندازه تقربی این کره یک توپ پینگ پونگه که وزنی حدودا ۸ گرم و قطری ۵.۲ سانتی متر دارد، داخل یک حفره تو خالی کوچیک در درون جمجمه قرار دارد.

به طور کلی میتونم بگم چشم ( eye) فرمان میدهد و بدن پیروی میکند( ماشاالله چشم( eye) چه حکومتی داره برای خودش ….)

مقایسه چشم با دوربین عکاسی

 به نظر شما چشم چند مگا پیکسله؟
شاید باورش براتون سخت باشه اما چشم، ۵۷۶ مگا پیکسله قطعا همچین دوربینی ندیدین و نخواهید ساخت و دید.

 تقسیم بندی چشم (eye)

چشم ( eye) در دو رده ساده و پیچیده تقسیم میشود.

1- چشم ( eye) ساده چیست ؟

چشم ( eye) ساده یک عدسی دارد و تنها قادر به دریافت یک سطح مقعر برای نور می باشد.
این که میگم ساده دلیل بر دقت کم این چشم ( eye) نیست، بلکه تنها محدودیت چشم ( eye) در وضوح تصویر می باشد.
چشم ( eye) ساده قادر به درک تصویر نیست و برای  فاصله نزدیک ۲ تا ۵ سانتی می باشد.

ساده ترین چشم ( eye)، چشم میکروب هاست حالا چرا ساده ترین؟؟

چون کاری نمیکنه ، جز تشخیص نور و تاریکی، که این کار هم برای تنظیم ساعت زیستیشون انجام میدهند.

مثال از جانوری با چشم ( eye) ساده 

حلزون، چشم ( eye) ساده دارد .

این چشم ها عدسی نداشته پس قطعا نمیتوانند تصویری را بازتاب کنند، ولیکن به نور حساس هستند.

آن ها میتوانند تاریکی را از روشنایی تشخیص دهند.(پس این حساسیت به دردشون خورد)

چشم ( eye) مرکب چیست ؟

اين مدل چشم ( eye) چندین عدسی دارد، که نور را به سطح محدبی میرساند.

این نوع چشم ( eye) میتواند شکل ها و رنگ ها را از هم تشخیص بدهد.
چشم ( eye)مرکب دارای یک تا هزاران واحد مستقل بینایی است.
برای چشم مرکب، فاصله دور ۳ تا ۴ متر می باشد .

چشم ( eye) مرکب را در بندپایان و سخت پوستان می توان پیدا کرد.

بند پایانی مانند حشرات و سخت پوستی مثل خرچنگ است.
این مدل چشم هرواحدش شامل یک عدسی، یک قرنیه و تعدادی گیرنده نوری است که به این واحدها اوماتیدی می گویند.

اوماتيدي چيست؟

اگه براتون سواله که اوماتیدی چیه باید بگم كه ریز چشمک هم بهش میگن!

درحالت کلی به واحد بینایی در حشرات،اوماتیدی گويند.

تصاویر واضح از چشم ( eye) با قرار گرفتن چند اوماتیدی  در کنار هم میباشد، در این صورت تصویری کامل و موزایکی تشکیل شده و حشرات تصاویر موزایکی از محیط میبینند.

قابلیت های چشم ( eye) مرکب حشرات

1- خاصیت ضد انعکاسی داره که با این قابلیت برای مخفی کردن خود از دید شکارچیان استفاده میکند.

2- همین قابلیت( خاصیت ضد انعکاسی)  باعث دید خوب حشرات در شب شده است.

مقایسه چشم ( eye)حشرات با چشم انسان

1- چشم ( eye) حشرات در مقایسه با چشم  انسان دارای حرکت نبوده و قابلیت فوکوس را ندارد .
2- حشراتی مثل زنبور عسل گیرنده هایی دارند که می تواند پرتو فرابنفش را دریافت و به این صورت گرده افشانی گل ها را انجام دهند.

حدس ميزنيد پیچیده ترین چشم ( eye) به کی تعلق گرفته؟

میگوی آخوندکی!! این جناب، بینایی رنگی با تصاویر فرا طیفی را دارد.(چه جالب!!😳)
بيايين پايين تا عکسشو بهتون نشون بدم.
.

.

این هم آخوندکی جذاب👇👇

به نظرم دیگه وقتشه بریم سراغ اجزاي چشم

اجزا چشم ( eye)

دستگاه بینایی از دو بخش تشکیل شده

۱. اجزای اصلی کره چشم ( eye)
۲. اجزای فرعی چشم ( eye)

این که میگم اجزای فرعی نه که نقش خاصی نداشته باشن و دارای اهمیت نباشن(طفلکی ها شبیه مسئولین تدارکات میمونن همیشه پشت پرده هستن …!! )

خب اینجا اول از اجزای فرعی چشم ( eye) بگیم:

اجزای فرعی چشم ( eye)

پلک ، مژه ،ابرو،غدد اشکی ،حدقه ،ماهیچه های کنترل کننده و گرداننده چشم از اجزای فرعی چشم ( eye) می باشند .

1- حدقه چشم ( eye)

نام ديگر اين عضو ،خانه چشم ( eye) ميباشد.

این خانه چشم پرماجرا و پیچیده در داخل یک حفره استخوانی از جمجمه قرار داره و استخوان های زیادی در این بخش  قرار دارند که بهم پیوسته و متصل هستند و صندوقچه ای را  به وجود می اورند پر از مخروط تا کره چشم ( eye) در امان باشد .

شاید از خودتون سوال کنید این استخوان ها کجا هستن ؟

این استخوان ها در هر جایی از صورت اثری دارند (خدا عمرشون بده نباشن که کار لنگه!!)
در قسمت بالا : استخوان پیشانی
در قسمت پایین: استخوان گونه
از طرف خارج : استخوان گیجگاهی
از طرف داخل استخوان بینی است .

بخشهای کاسه چشم

این کاسه چشم ( eye) دو بخش داره:

1- بخش جلو: جایگاه کره چشم ( eye) است.

2-  بخش عقب: اعصاب بینایی که عهده دار رساندن تصویر به مغز هستند.

درون این کاسه از ماده ای چرب و سیال پر شده است.

بریم سراغ پلک چشم 

2- پلک چشم ( eye)

این جناب جذاب، از چشم محافظت میکنه.
میخوای بدونی چجوری؟
در زمان خواب به طور کامل بسته و از بافت چشم ( eye) مراقبت میکنه.
پلک مثل یه دیوار دفاعی برای کره چشم ( eye) عمل کرده و از کره چشم محافظت میکند.( جا داره بهش خداقوت بگیم!)

وظیفه پلک :

پلک ها هر ۵ تا ۱۰ ثانیه یک بار باز و بسته میشن که همین کار سخت اما به ظاهر آسون باعث شسته شدن میکروب ها و ذرات خارجی در چشم ( eye) می شود.
خیلی راحت بگم پلک سطح چشم  رو آب و جارو میکنه .همین باعث توزیع اشک در کره چشم ( eye) نیز می شود.

3- مژه چشم ( eye)

در لبه بیرونی پلک، موهای منظمی با نظم و ترتیب یکجا نشستند .

( صحبت از نظم و ترتیب شد، یاد شعر کلاس اول افتادم:

صد دانه یـاقوت دســته به دســته/بــا نظم و ترتیب یک جا نشســته… )

وظیفه مژه :

1- مژه چشم ( eye) مثل یک صافی عمل کرده و از ورود گرد و غبار به چشم ( eye) جلوگیری میکند .
2- ایشون در برابر نورهای شدید مقاومت کرده و شدت آن را  می کاهند.

در کنار پلک چشم ( eye) غده ای است که از آن ماده چربی مخصوص ترشح شده که لبه پلک و مژه ها را چرب و مرطوب نگه میدارد، تا اشک چشم ( eye) در رخسار جاری نشود.

آيا ميدانيد

متوسط عمر مژه های چشم ( eye) انسان ۵ ماه است .

4- ماهیچه های کنترل کننده یا گرداننده چشم

برای اینکه حرکت چشم ( eye) و عکس برداری اشیاء به سرعت و راحتی انجام بشه و کره چشم ( eye) وظایف متعدد خود را  انجام بده،6 ماهیچه وجود داره تا حرکت را در جهات بالا ، پابین ،چپ و راست و به سری درون و بیرون ممکن کند .

این عضلات شامل:

1.عضله مستقیم خارجی
2.مستقیم داخلی
3.مستقیم فوقانی
4.مستقیم تحتانی
5.مایل فوقانی
6.تحتانی

می باشند.

نکته مهم: ناهماهنگی و اختلاف در حرکت باعث انحراف چشم ( eye) و یا لوچی می شود.

5- ابرو

 بالای هر کدوم از پلک‌های فوقانی موهای منظم قرارگرفته اند که علاوه بر اینکه باعث زیبایی نیز هستند از ریزش عرق به داخل چشم ( eye) جلوگیری می‌کنند.(خوشم اومد .. کارت تحسین داره )

بهتره پرونده ساختمان فرعی چشم ( eye) رو ببندیم و بریم سراغ ساختمان اصلی چشم ( eye)

ساختمان اصلی چشم

1- کره چشم ( eye)

در حفره استخوانی کاسه چشم ( eye) قرار دارد.

این کره به وسیله کپسولی از چربی جدا شده كه به این کپسول، کپسول «فاسیایی تنون» می گویند. (این دیگه چه کپسولیه ؟🤔)

كپسول فاسيايي

پرده لیفی که کره چشم ( eye) از لیمبوس قرنیه تا عصب را در بر میگیرد و  در جلو کره چشم ( eye) بین صلبیه و ملتحمه  و در عقب کره چشم ( eye) بین صلبیه ،چربی و عضلات کاسه چشم ( eye) قرار دارد .

لایه های کره چشم ( eye)

کره چشم ( eye) انسان از لایه‌ها و بخش‌های گوناگون تشکیل شده‌است که عبارت اند از:

1- قرنیه

بافتی شفاف که جلوی چشم قرار داره و ساختمان های داخلی تر کره چشم، در پشت آن قابل مشاهده است.

محل قرارگیری قرنیه

قرنیه را می توان به شیشه های آن پنجره توصیف کرد ،اما تفاوت اینه که شیشه ها صاف هستن و قرنیه داخل کره چشم ( eye) قرار داره.

معنی لغوی قرنیه ، شاخک است.

قرنیه از عروق لیمبوس، زلالیه و اشک تغذیه میکند.

چگونگی عملکرد قرنیه

همچنين بخشی از کره چشم ( eye) ميباشد و این ساختمان کروی باعث می شود که قرنیه چشم ( eye) مثل یک ذره بین عمل کرده و نورهایی را که از محیط خارج وارد کره چشم ( eye) می شوند به صورت پرتوهای همگرا درآورده و تصویر واضحی روی شبکیه ایجاد کنند.

نزدیک بینی

ولی نكته اي كه وجود دارد اين است که  در همه، این امر به صورت دقیق اتفاق نمی افتد و اگر انحناي قرنیه کسی بیشتر از حد طبیعی باشه تصاویر به جاي روي پرده شبکیه در جلوي پرده شبکیه  قرار میگیرد كه چنین فردي نزدیک بین (میوپ) است.

دور بینی

اگر انحناي قرنیه کسی کمتر از حد طبیعی باشد ،تصاویر به جاي آنکه روي پرده شبکیه بیفتند در پشت آن تشکیل می شوند كه چنین فردي دوربین (هیپروپ) است.

جالب است بدانيد: قرنیه چشم ( eye) انسان مشابه قرنیه چشم ( eye) کوسه است به همین خاطر برای پیوند قرنیه می توان از آن استفاده کرد.

2- ملتحمه

یک لایه نازک و شفاف که سطح داخلی پلک ها و روي سفیدي کره چشم را می پوشاند.

معنی لغوی ملتحمه پیوستک نام دارد.

مقدار زیادی رگ هاي خونی و گلبول هاي سفید وجود دارد که این رگ ها از ورود میکروب ها و عوامل بیماري زا به قسمت هاي عمقی چشم ( eye) جلوگیري می کند.

به علاوه ترشحات ملتحمه سطح چشم ( eye) را نرم و مرطوب میکنه و سطح چشم ( eye) را روغنکاري کرده که باعث آسان تر شدن حرکات چشم ( eye) در جهات مختلف می شود. ( ملتحمه جان از تعمیر کارای معروف کره چشم ميباشند! )

3- صلبیه یا لایه خارجی

یك پرده سفید رنگ و محکم که دورتا دور کره چشم ( eye) به جز قرنیه را پوشانده است .

محل قرارگیری صلبیه

صلبیه در بخش جلوی چشم ( eye) شفاف و برجسته تر بوده، قرنیه را به وجود می‌آورد و نور از قرنیه گذشته سپس وارد چشم ( eye) میشود.

معنی لغوی صلبیه ، سختک است.

وظیفه صلبیه

صلبيه از ساختمان هاي داخل کره چشم ( eye) محافظت کرده و این بخش چشم اثر مستقیمی در بینایی ندارد و در واقع مثل یک اسکلت خارجی از کره چشم ( eye) محافظت می کند.

قبل از اينکه بریم سراغ مشیمیه میخوام یه سوال ازتون بپرسم:

تا به حال به اين فكركرده ايد كه رنگ چشم ( eye) چطور به وجود می آید؟

بهتره قبلش ملانین رو براتون توضيح بدم.

ملانین

یک عنصر رنگ دار در بدن است که موجب رنگ بخشیدن به عنبیه و سطح پوست و اپیدرم مو می شود.
دلیل اصلی رنگی بودن عنبیه چشم ( eye) ،به رنگدانه های ملانین موجود در آن مربوط ميشود، اما تیرگی و روشنی به دو عامل ژنتیک و میزان رنگدانه در عنبیه بستگی دارد.

با افزایش ملانین رنگ چشم  تیره و با کاهش یافتن آن، رنگ چشم ( eye) روشن و ابی می شود .( این میشه که چشم ( eye) آبی ها خاص میشن)

4- مشیمیه یا لایه ی میانی

پرده نازك و تیره رنگی است که دور شبکیه را گرفته و باعث می شود نور در داخل کره چشم  منعکس نشود.

این پرده تعداد زیادي رگ هاي خونی دارد و همین مواد غذایی را به دیواره کره چشم ( eye) می رساند.

معنی لغوی مشیمیه بچه دانک می باشد.

وظایف ملانین

این لایه دارای رنگ دانه سیاه ملانین است که رنگ سیاهی به این بخش چشم ( eye) میدهد.

وجود رنگ سیاه مانع از انعکاس نورهاي اضافی در داخل کره چشم ( eye) می شود و باعث تشکیل تصویر به صورت واضحتر می شود.

5- شبکیه یا داخلی ترین لایه

شبکیه یک پرده نازك بوده که بسیار حساس به نور است.

معنی لغوی شبکیه پنجرک می باشد.

حالا کجا قرار داره ؟

در عقب کره چشم ( eye) بین زجاجیه و مشیمیه قرار داشته و نور را به پیام های الکتریکی تبدیل کرده و از طریق عصب بینایی به مغز میرسونه.

شبکیه از میلیون ها سلوهای مخروطی و استوانه ای تشکیل شده است ( میلیونی جمعیت داره مثل چین )
که سلول های مخروطی برای تشخیص رنگ و استوانه ای توانایی دید در نور کم را به ما میدهد.

6- عنبیه

بخش رنگی پشت قرنیه بوده ، رنگ چشم ( eye) افرادتوسط عنبیه تعین می شود .

معنی لغوی عنبیه ،انگورک است.

رنگ این بخش ،در چشم ( eye) افراد مختلف متفاوت و از آبی و سبز تا عسلی و قهوه اي تغییر می کند.

7- مردمك

وسط عنبیه سوراخی هست به نام مردمک که مقدار نور وارد شده به چشم ( eye) را تنظیم می کند.

وظیفه مردمک

مثل پرده اي است که پشت پنجره آویزان است و نور ورودي به اتاق را کم و زیاد می کند. (همینطور که وقتی نور شدید باشد، پرده را می بندیم تا نور کمتري به اتاق وارد بشه، در چشم ( eye) هم این مورد وجود دارد.)

زمانی که در محیط پر نور هستید مردمک تنگ شده تا مقدار نور کمتري وارد چشم ( eye) شود.

به همین صورت وقتی چشم ( eye) در محیط کم نور قرار می گیرد مردمک گشاد می شود تا نور بیشتري وارد چشم ( eye) شود.

جالب است بدانيد

زمانی که شما به فرد مورد علاقه تان نگاه میکنید مردمک چشمتان ۴۵ درجه گشادتر می شود .

8- زلالیه

مایع شفافی است که بین قرنیه و عدسی چشم قرار داشته و جلوی عدسی را پر می‌کنه .(ماشالله به این همه شفافی )

معنی لغوی زلاليه روشنک است .

وظیفه زلالیه

زلالیه از مویرگ‌ها ترشح و مواد دفعی را جمع‌آوری کرده و این مسئولیت را زجاجیه انجام میدهد و از طریق خون دفع می‌کند.

مواد مغذی و اکسیژن را برای بافت های چشم که خون رسانی مستقیم ندارند تامین میکند.
به طور دائم (حدوداً هر سه ساعت) تصفیه و تجدید می‌شود.

اگر زلالیه به طور کامل از چشم ( eye) دفع نشود فشار داخل چشم بالا می رود و طرف بینایی خود را از دست میدهد.

9- زجاجیه

زجاجیه مایع ژله مانند شفافی است که داخل کره چشم ( eye) یعنی از پشت عدسی چشم ( eye) تا سر عصب بینایی را پر کرده و شکل می دهد.

معنی لغوی آن شیشک بوده است.

وظیفه زجاجیه

با گذشت سن، ساختمان زجاجیه تغییر کرده و بعضی جاها حالت آبکی پیدا می کند.

در این حال بعضی قسمت هاي زجاجیه شفافیتش را از دست میدهد و روی پرده شبکیه سایه ای می اندازد که شخص ،آن ها را به صورت اجسام شناور کوچک می بیند که مثل مگس در میدان بینایی بالا و پایین می روند.

به این حالت اصطلاحاً مگس پران گفته می شود..

وظیفه چشم( eye)  

وظیفه چشم ( eye) این است که نورهایی که از خارج دریافت میکند را  جوری روی پرده شبکیه قرار بدهد که تصویر دقیقا چیزی باشد که دیده اید.( امکانات فول اچ دی!! 😆 )

تشکیل تصویر

شبکیه تصاویر رو به شکل پیام عصبی به مغز میفرسته در مغز پیام ها تفسیر شده، و حالا جدا از همه ی این حرف، چشم ( eye) برای دیدن باید بتونه حرکت کنه.

6 ماهیچه، کره چشم ( eye) را در برگفته و انها مانند نخ های خیمه شب بازی عمل کرده و چشم ( eye) را در جهت مختلف حرکت میدهند .

( کره چشم ( eye) رو دلقک کرده بعد با نخ خیمه شب بازیش تکونش میده!!)
خب حالا برای اینکه تصویر واضح دیده بشه باید قبل از هرچیزی نور دقیقا روی پرده شبکیه قرار بگیرد.( مثل پرده نمایش برای سایه بازی )
و بعد برای اینکه اشیاء واضح دیده بشن لازمه مسیر رد شدن نور شفاف باشه تا قرنیه عدسی را درست روی شبکیه قرار بدهد.

تفاوت بینایی اقایان و خانم ها 

(تفاوت به کجاها کشیده شده …!! :lol:)
طبق تحقیاتی که توسط محققان انجام  داده شده این است که نگرش خانم ها و آقایان باهم تفاوت دارد!

مردان به جزئیات و حرکت حساسیت زیادی دارند، ولی خانم ها توانایی تشخیص رنگ های ظریف کنار هم را دارند.

(بله اینجوریاست که خانم ها می توانند همه رنگ ها رو تشخیص بدهند 😀 یعنی  بین سبز کم  رنگ و پررنگ فرق میذارن 😎 

ولی آقایون  به  سبز کم رنگ و سبز پررنگ و فسفری میگن ، سبز!!!

کلام آخر

امیدوارم  که هیچ وقت چشماتون ابری نشه اگر هم ابری شد، بارونش از شوق، روی گونه هاتون بلغزه….

قدر چشماتون رو بدونید که بدون اون نمیتوان زیبایی زندگی را دید و حس کرد…