دستگاه فشارسنج و نحوه کارکرد

امروز میخوام در مورد دستگاهی صحبت کنم که توی خیلی از خونه ها پیدا میشه، مخصوصا اگه تو اون خونه افراد پا به سن گذاشته یا فشارخونی باشن.

بله حدستون درست بود مقاله امروز ما در مورد دستگاه فشارسنجه.

فشارسنج یکی از دستگاه های ضروری در علم پزشکی محسوب میشه که میزان فشارخون افراد را نشون میده.

دو عدد توسط این دستگاه ارائه میشه که یکی مربوط به مینیمم فشارخون و دیگری مربوط به ماکزیمم فشارخونه.

قبل از اینکه در مورد دستگاه فشارخون صحبت کنیم بهتره اطلاعاتی در مورد مینیمم و ماکزیمم خون داشته باشیم.

اول باید بگیم فشاری که خون به هنگام حرکت درون رگها به دیواره آنها وارد میکنه، بهش میگن فشار خون.

برای سهولت در مقایسه و ارزیابی، معمولا این فشار را در دو نقطه زمانی اندازه گیری میکنن و آن را بصورت دو رقم روی هم نمایش میدن مثلا (120/80) و بصورت 120 روی 80 یا 12 روی 8 هم خونده میشه.

فشار سیستولیک (ماکزیمم)

فشاریه که در هنگام انقباض (سیستول) بطن ها در چرخه قلب به دیواره رگها وارد میشه و در نتیجه خون با قدرت به درون سرخرگها پمپ میشه.

فشار دیاستولیک (مینیمم)

فشارخونی که در فاز استراحت چرخه قلب و هنگامی که قلب مجددا از خون پر میشه به دیواره عروق وارد میشه.

فشار سیستولی کمتر از 130 و فشار دیاستولی کمتر از 85 نرماله.

فشار سیستولی 139-130 و فشار دیاستولی 89-85 مرز ابتلا به فشارخون محسوب میشه.

فشار سیستولی 159-140 و فشار دیاستولی 99-90 مرحله نخست پرفشاری خونه (پرفشاری خفیف)

فشار سیستولی 179-160 و دیاستولی 109-100 مرحله دوم پرفشاری خون محسوب میشه (پرفشاری متوسط) 

فشار سیستولی 209-180 و دیاستولی 119-110 مرحله سوم پرفشاری خون به شمار میاد (پرفشاری شدید)

فشار سیستولی بالاتر از 220 و فشار دیاستولی بالاتر از 120 مرحله چهارم پرفشاری خون محسوب میشه. (پر فشاری خیلی شدید) 

کار دستگاه فشارسنج اندازه گیری این دوتا پارامتره.

فشارخون فوری

اگه میزان فشار بالای ۱۸۰_۱۲۰ باشه، فرد دچار مشکل جدی در فشار خون میشه.

اسم دیگه این شرایط بحران فشارخونه، در این مرحله علائمی وجود داره که با توجه به آنها میتونین سریعا برای درمان اقدام کنین.۱

** سرگیجه

** لمس یا بی حسی قسمتی از بدن

** تنگی نفس

** درد در قفسه سینه

** سردرد و …

البته در شرایط خاصی امکان داره فشارخون بالا بره و دوباره به حد نرمال برگرده برای همین دکتر متخصص چند بار فشار را اندازه میگیره تا از نوع و درمان مناسب آن مطمئن بشه.

این نکته را  حتما در نظر داشته باشین که میانگین فشارخون در یک دوره زمانی خاص نشان میده فرد  به افزایش فشارخون مبتلا هست یا نه.

 در نتیجه با یک بار افزایش فشار نمیشه بطور قطع این بیماری را به فرد نسبت داد.

افت فشارخون

همانطور که فشار خون بالا خطرناکه به کاهش آن هم باید توجه ویژه داشت.

 اگه اعداد حدود (۹۰/۶۰ یا کمتر ) باشن، افت فشار خون به وجود میاد.

این مرحله هم بسیار خطرناکه، چون نشون میده که بدن با کمبود اکسیژن و خون مواجه شده و قلب به درستی خون را پمپاژ نمیکنه.

بارداری، بیماری‌های قلبی، مصرف برخی داروهای خاص، کم خونی و … از دلایل مهم  این مسئله هستن.

افت فشار خون معمولا با بی حسی یا سرگیجه همراهه، در این شرایط حتما با دکتر متخصص صحبت کرده تا بررسی کنه از چه طریق میشه فشار خون را به حد نرمال رسوند.

کدام مهمتره، سیستول یا دیاستول ؟

با افزایش سن تغییرات زیادی مثل افزایش پلاکتها یا تنگ شدن رگهای خونی در بدن به وجود میاد.

این تغییرات بر عوامل مختلفی مثل، فشار خون تاثیر میذارن و موجب بروز برخی بیماری ها و مشکلات جسمی میشن.

از بین این دو عدد، هر دو برای تشخیص فشارخون بالا  موثر و مهمن.

 اما مقدار سیستول بهتر میتونه میزان فشار خون و بیماری های قلبی و عروقی را مخصوصا در اشخاص 50 سال به بالا که بیشتر در معرض این بیماری هستن را نشون بده.

در نتیجه عدد اول یا همان سیستول از اهمیت ویژه ای برخورداره.

سیستول بالا، دیاستول نرمال

معمولا در افراد مسن این شرایط ایجاد میشه که عدد سیستول فشارخون بالاتر از 130 اما دیاستول در حد نرمال یا کمتره

به این وضعیت فشار خون سیستولی میگن که تنگ شدن عروق خونی یکی از دلایل بروز این نوع هست. 

راه درمان آن هم مثل انواع دیگر توسط رژیم ، ورزش و دارو صورت میگیره.

تنگی نفس در هنگام فعالیت های ورزشی، بی حسی و مشکل در بینایی از جمله بیماری ها و مشکلات فیزیکی هستن که منشا آنها این سبک از فشارخونه.

دستگاه فشارسنج چیست؟

وسیله ای قابل اعتماد برای سنجش و مراقبت پزشکی برای تعیین فشارخون بدنه.

دستگاه هایی که فشار را با استفاده از ستون جیوه اندازه میگیرن، فشارسنج دستی نام دارن.

 اون دسته از دستگاه هایی که فشار را صورت خودکار ثبت میکنن، بهشون فشارسنج دیجیتالی میگن.

فشارسنج جیوه ای انتخاب معمولی برای تمام این سال ها بوده و هنوز “استاندارد طلایی” برای خواندن فشارخون را داره.

با این حال، جیوه سمیه و محصولات حاوی جیوه ممنوعه، به همین دلیل جدیدا استفاده از اون در حال کم شدنه.

دستگاه های فشارسنج جایگزینی وجود دارن، اما باید با اعتبار سنجی، نگهداری و آموزش مناسب مورد استفاده قرار بگیرن.

به طور خاص، سنسورهای جیوه ممکنه هنوز برای دستگاه های مرجع مفید باشن.

فشارسنج برای انواع مختلفی از شرایط و انواع بیماری ها استفاده میشه.

تداوم استانداردهای اندازه گیری هم برای مطالعات اپیدمیولوژیک دراز مدت حیاتیه.

 چرا دونستن فشارخون اهمیت داره؟

فشارخون بالا یکی از بزرگترین مشکلات جهانی پزشکیه.

اندازه گیری دقیق فشارخون برای تشخیص پزشکی، پیشگیری و درمان بیماری ضروریه.

فشارخون بالا در ایجاد بیماری های قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه موثره.

ضبط و اندازه گیری فشارخون بخش مهمی از مطالعات اپیدمیولوژیک دراز مدته که اهمیت فشارخون بالا را به عنوان عامل خطر در بیماری های قلبی عروقی تایید کرده.

انواع دستگاه های فشارخون

دستگاه فشارخون جیوه‌ای

این نوع دستگاه فشارخون  مهمترین استاندارد اندازه‌گیری فشارخون را داره.

در این دستگاه‌ ها، یک ستون جیوه مثل دستگاه دماسنج وجود داره که فشار را نشان میده.

 احتمال درست کار نکردن این دستگاه خیلی کمه، ستون جیوه تنها چیزیه که در آن حرکت میکنه.

هنگام خواندن فشار، باید به اعدادی دقت بشه که در دو طرف ستون جیوه ارائه شدن.

 با این‌حال، استفاده از فشارسنج جیوه‌ای رو به کاهشه، چون جیوه سمّیه و میتونه محیط را آلوده کنه.

دستگاه فشارخون عقربه‌ای

دستگاه‌های فشارسنج عقربه‌ای وسیله‌ایه فنردار که با استفاده از فشار هوا عقربه‌ای را روی صفحهٔ مدرّجی حرکت میده.

 هر درجهٔ آن نشانگر یک میلیمتر جیوه است، این نوع فشارسنج ارزان و حملش نسبت به نوع جیوه‌ای راحت‌تره.

دستگاه فشارخون دیجیتال

فشارسنج های دیجیتال به دو مدل مچی و بازویی تقسیم میشن.

 از نظر دقت فشارسنج های بازویی گزینه بهتری هستن، از آنجا که در موارد نادر دستگاه های دیجیتالی و خودکار فشارخون را اشتباه محاسبه میکنن، همیشه ترجیح داده میشه که از فشارسنج جیوه‌ای استفاده بشه.

استفاده از دستگاه های دیجیتالی تنها برای بیمارانی توصیه میشه که توانایی استفاده از این وسایل استاندارد را ندارن.

چرا اندازه گیری فشارخون برخی افراد سخته؟

اندازه گیری فشارخون همیشه سر راست نیست.

این معمولا به طور غیر مستقیم اندازه گیری میشه، از فشار در یک کاف که در اطراف آرنج بسته میشه و جریان خون را در یک شریان متوقف میکنه.

شایع ترین روش های معمول شنیدن صدای نبض به دلیل جریان خونه، مهارتی که باید آموخته بشه.

اشتباهات ممکنه از خطای اپراتور، استفاده نادرست از تجهیزات و نگهداری ناکافی صورت گیره.

روش های جایگزین  این دو اندازه گیری حیاتی را نشان میده فشار سیستولیک، زمانی که قسمت اصلی پمپاژ خون از قلب به شریان های اصلیه و دیاستولیک، زمانی که قلب در میان ضربات آرامه و خون دوباره به قلب بر میگرده.

این ها باید از الگوی پیچیده ای از نوسانات فشارهای شریانی استفاده بشه.

فشارخون فرد نیز در طول روز و حتی بین ضربان قلب متفاوته و ممکنه در صورت بروز مشکل عصبی بالا میره.

در برخی از گروه ها، بیماران مبتلا به ضربان قلب نامنظم، سالمندان، کودکان، زنان باردار یا فقط افراد با دست های بزرگ ممکنه نتایج متفاوت باشه.

چه ابزار اندازه گیری جایگزینی وجود داره؟

دستگاه فشارسنج جیوه ای برای اندازه گیری فشارخون برای چندین دهه مورد استفاده قرار گرفته.

این واقعیت با استفاده از میلی متر جیوه در ستون جیوه به عنوان واحد جهانی برای ثبت فشارخون ثبت شده.

بعضی از افراد هنوز بر روی گوش دادن (گوش دادن به صداهای نبض خون) تکیه می کنند یا از روش های مختلف برای اندازه گیری فشار در کاف استفاده می کنن.

بعضی از روش های دیگر سنجش اندازه گیری، به صورت دیجیتالی استفاده می کنن، فشارسنج دیجیتالی بیشتر برای استفاده در منزل و نظارت بر فشارخون برای یک دوره طولانی مناسبه.

نحوه سنجش دقت دستگاه های جدید

تمام دستگاه های فشارخون باید روی فشارسنج مرجع آزمایش بشن.

محدودیت ها و منابع بالقوه عدم صحت سوسپانسیون جیوه به خوبی درک میشه.

 تعدادی از استانداردهای بین المللی برای آزمایش آنها وجود داره که آخرین آنها بین سال های 2007 و 2009 توسط سازمان های استاندارد بین المللی ISO و IEC منتشر شده.

علاوه بر این، اعتبار سنجی بالینی توصیه میشه و پروتکل های موجود برای اعتبار سنجی بالینی، همه تماس ها را برای دستگاه های خودکار بر علیه جیوه ارزیابی میکنه تا دستگاه هایی جایگزین خلق بشن.

با این حال استفاده از دستگاه فشارسنج های دیجیتالی و عقربه ای میتونه بسیار مطمئن باشه.

وضعیت مناسب برای اندازه‌گیری فشارخون 

صحیح ترین حالت برای اندازه‌گیری فشارخون وضعیت درازکشیده و یا وضعیت نشسته بطوریکه باید دست بیمار به نحوی قرار داده بشه که هم سطح قلب باشه.

توجه توجه

البته در شرایط خاصی که احتمال میدیم فرد فشارخون پایین داشته باشه ولی در حالت دراز کشیده فشارخون طبیعیه، یکبار دیگر فشار خون را در حالت ایستاده یا نشسته با پاهای آویزان اندازه میگیریم که اگر افت فشار ارتواستاتیک داشته باشه معلوم ‌بشه.

 لازمه که بیمار تا نیم ساعت قبل از اندازه‌گیری فشارخون غذا و چای میل نکرده باشه و سیگار نکشیده باشه.

کافئین موجود در چای، قهوه و نیکوتین موجود در سیگار سبب افزایش فشارخون میشه.

حدود ۵ میلیمتر جیوه تفاوت بین فشارخون ۲ بازو نرماله.

در بعضی شرایط مثل دیسکسیون مزمن آئورت و تنگی شریان ساب‌کلاوین، در تمام موارد، فشارخون باید از بازویی اندازه‌گیری‌ بشه که فشار بالاتری داره.

اندازه گیری فشارخون باید در شرایط آرام و بدون استرس انجام بشه.

در ضمن لازمه بیمار قبل از اندازه‌گیری فشارخون فعالیت فیزیکی سنگینی انجام نداده باشه.

قبل از اندازه‌گیری فشارخون، حداقل به مدت ۱۰-۵ دقیقه آرام و بدون استرس بشینین.

فشارخون در شرایط فعالیت ورزشی، خستگی و یا عصبانیت در همه افراد بالا میره، در افراد بیمار این افزایش شدیدتر از افراد نرماله.

لباس آستین کوتاه بپوشین، بالا زدن آستین تنگ لباس با فشار روی شریان موجب خطای اندازه گیری میشه.

بازو بند باید در بازوی بیمار به نحوی بسته بشه که نه خیلی شل باشه و نه خیلی سفت و الا موجب خطا در اندازه گیری میشه.

انواع دیگر دستگاه فشارخون

دستگاه فشارخون مچی

این نوع دستگاه کاملا اتوماتیکه، مچ بند به طور خودکار پمپ میشه و سپس هوای درون آن تخلیه میشه.

برخی از دستگاه های فشارسنج مچی دارای یک مچ بند فشرده هستن که همراه با دستگاه ارائه میشه‌.

دستگاه های فشارسنج مچی در صورتیکه به درستی مورد استفاده قرار بگیرن نتایج قابل اطمینانی ارائه میدن.

فشارسنج بازویی و انگشتی

این دستگاه نیز مشابه نوع مچی فشارسنجه فقط فشارسنج  را 2 سانتیمتر بالاتر از آرنج قرار میدن و دست باید صاف باشه و مچ بسته نباشه.

دستگاه های فشارسنج انگشتی که اندازگیری را از طریق انگشت سبابه انجام میدن معمولا نتایج نادرست ارائه میدن.

این پدیده در صورتی رخ میده که انگشت سبابه در ارتفاع همسطح قلب قرار نگرفته باشه یا شریان های کوچک انگشت به دلیل سرد بودن دست منقبض شده و فشارخون پایین تری را نشان میده.

اشتباهات اندازه‌گیری فشار خون

چندین کار به اشتباه، در اندازه گیری فشارخون متداول شده که ذکر آن ها ضروریه:

• اگه کل گوشی را زیر بازوبند قرار بدین و یا آن را محکم بفشارین، فشارخون را بطور کاذب بالا نشان میده.
• اگه از یک نوع بازو بند سایز متوسط برای همه استفاده ‌بشه، فشار ممکنه در افراد چاق و یا لاغر صحیح نباشه.

 بازو بند افراد چاق سایز بزرگتری از افراد لاغر داره به طوریکه کاف بازوبند فشارسنج باید حدود یک سوم دور بازو باشه.

 استفاده از بازو بند خیلی کوچک، مقادیر فشارخون را به‌صورت کاذب بالا نشان‌ میده.

• با یکبار اندازه‌گیری فشارخون نمیشه قضاوت صحیح از وضعیت فرد داشت و لازمه که این معاینه در زمانها و شرایط متفاوت تکرار بشه.
• گاهی که معاینه کننده در لحظه شنیدن صدای اول شک میکنه و همان لحظه بازو بند را دوباره باد میکنه که این امر هم فشارخون را بطور دروغین نشون میده.

چون باد کردن مکرر موجب احتقان وریدهای بازویی شده و در نتیجه بر روی میزان فشارخون تأثیر گذاشته و بطور کاذب فشار دیاستولی را افزایش و فشار سیستولی را کاهش میده.

 در این شرایط باد فشارسنج را بطور کامل خالی و بعد از چند دقیقه مجددا اقدام کنین.

• در بیمارانی که ضربان قلب نامنظم دارن و فشارخون آنها از ضربانی به ضربان دیگر تغییر میکنه، چندین بار فشارخون را با رعایت زمان مناسب اندازه گیری کنین.

اعداد بدست آمده از فشار ماکزیمم را با هم جمع کنین و متوسط آنرا بدست آورده و سپس اعداد بدست آمده از فشار مینیمم را با هم  جمع  کرده و متوسط آن را بدست بیارین.

 این اعداد بعنوان فشارخون فرد در نظر گرفته میشه.

نکاتی که قبل از اندازه گیری باید به آنها توجه کرد:

** حتما دفترچه راهنمای دستگاه فشارسنج دستگاه فشارخون را به دقت مطالعه کنین.

** هرگز بعد از موارد زیر فشار خود را اندازه نگیرین زیرا عدد درستی نشون نمیده و شما را دچار اشتباه میکنه.

• کشیدن سیگار
• خوردن مشروبات الکلی و صنعتی
• خوردن غذای سنگین یا پرچرب
• انجام فعالیت فیزیکی مثل پیاده روی یا بالا رفتن از پله ها
• هرگز پشت سر هم فشار خود را اندازه نگیرین

 چون زمانی که شما فشارخون خود را اندازه میگیرین، رگهای شما دچار اسپاسم میشن.

بنابراین حداقل 30 دقیقه باید صبر کنین تا به حالت عادی برگردن و بعد مجددا اقدام به اندازه گیری فشارخون کنین.

*برای کارایی بهتر و افزایش طول عمر دستگاه از باتری آلکالاین استفاده کنین.

نکاتی که در زمان اندازه گیری باید به آنها توجه کنین:

** دقت کنین که فشارسنج بر روی میلی متر جیوه باشه و نه بر حسب کیلو پاسکال

** سعی کنین همیشه کاف را بر روی دست چپ خود ببندین.

این دست به قلب نزدیک تره اما اگه به دست راست خود هم می بندین موردی نداره ولی همیشه با یک دست فشارتان را اندازه بگیرین.

** کاف را به اندازه دو انگشت بالاتر از گودی آرنج ببندین.

** زمانی که کاف را بستید، لوله متصل به دستگاه روی دستتان قرار بگیره.

کاف را نه خیلی سفت و نه خیلی شل ببندین، کاف باید به گونه ای باشه که دو انگشت زیر آن جا بشه نه کمتر و نه بیشتر.

** زاویه دست باید 90 درجه باشه و در راستای قلب قرار بگیره، برای این کار دست خود را روی یک میز قرار بدین.

** سعی کنین روی یک صندلی بشینین و کف پاهایتون صاف روی زمین باشه.

** در هنگام اندازه گیری فشارخون حرف نزنین و حرکت نکنین.

** در هنگام اندازه گیری توسط دستگاه، عضلات خود را سفت نکنین و دست خود را هم مچ نکنین.

این کار عدد فشارخون شما را تغییر میده و فشارخون درستی را دستگاه نمایش نمیده.

هنگام خرید دستگاه فشار سنج به نکات زیر دقت کنین:

دقت دستگاه فشارسنج

مهمترین ویژگی این دستگاه‌ مقدار دقتشه، اگر به هر نحوی دستگاه شما دقت درست را نشون نمیده این مورد میتونه سلامتی شما را به خطر بندازه.

ضمانت نامه فشارسنج

در هنگام خرید فشارسنج دیجیتالی به ضمانت نامه آنها توجه کنین و اینکه آیا خدمات پس از فروش داره یا خیر.

میزان حافظه فشارسنج دیجیتال

میزان حافظه نگهداری اطلاعات بسیار مهمه، بهتره فشارسنج شما توانایی نگهداری حداقل 1 ماه اطلاعات اندازه گیری شده را داشته باشه.

بازو یا مچ دست

هر دو محل به درستی فشار خون فعلی را تشخیص میدن، اما مدل‌هایی که بر روی بازو بسته میشن به طور کلی نتایج دقیق تری را نشون میدن.

انجمن قلب آمریکا توصیه میکنه که مدل‌های بازویی به دلیل آنکه در سطح ارتفاعی مناسب نسبت به قلب قرار دارن، بهتره بیشتر مورد استفاده قرار بگیرن.

میزان باطری فشارسنج دیجیتال

میزان موجود بودن باطری و دوام آن هم بسیار مهمه و اینکه آیا باطری‌های این دستگاه را پس از اتمام دوره عمرشان میشه تهیه کرد یا خیر.

نداشتن باطری باعث میشه که هنگام استفاده فشارسنج را به برق وصل کنین.

کاف دستگاه فشار سنج

به اندازه کاف فشار سنج توجه داشته باشین، اندازه کاف نادرست باعث نشان دادن فشار نادرست توسط دستگاه میشه‌.

 اینکه فشارسنج مچیه یا بازویی، در انتخاب اندازه کاف تاثیر داره.

بعضی از کاف‌های فشارسنج برای استفاده هر نوع اندازه بازو یا مچ دستی طراحی میشن.

قبل از خرید اندازه بازو یا مچ خود را اندازه گیری کنین تا در خرید بتونین اندازه مناسب را انتخاب کنین.

اندازه گیری ضربان قلب

اکثر مانیتور‌های فشارخون در زمان گرفتن فشار ضربان قلب شما را هم اندازه میگیرن.

 ضربان قلب نامنظم را در هنگام انجام آزمایش فشار خون تشخیص میدن.

این ویژگی بسیار ارزشمنده، چون میتونه نظارت دقیقی بر سلامت عمومی فرد داشته باشه.

کالیبراسیون

لازمه بعد از یک یا دو سال دستگاه خود را کالیبره کنین، این باعث میشه نتایج دقیق تری در هر بار استفاده نشون بده.

هنگام گرفتن فشار حرف نزنین و پا‌ها کراس اور نباشه.

تفاوت فشارخون خانم ها و آقایان

همه افراد با افزایش سن و رسیدن به دوره میانسالی احتمال مبتلا شدن به فشار خون بالا را دارن.

اما پیش از این دوران، بین 30 تا 50 سال، تفاوت هایی را در بین آقایان و زنان میشه دید.

مردان قبل از رسیدن به دوره میانسالی به دلیل استرس و مشغله‌ های روزانه، حجم کاری زیاد و در نتیجه نداشتن وقت برای ورزش کردن، مصرف غذاهای مضر، نوشیدنی های الکلی و … بیشتر در معرض این بیماری قرار دارن.

در زنان این امر کمی متفاوته، زنان تا قبل از دوران یائسگی از احتمال کمتری برای گرفتن فشار خون بالا برخوردارن.

اما بعد از این دوران، به دلیل کاهش ترشح هورمون استروژن احتمال بالا رفتن فشارخونشون زیاده.

کلام پایانی

از اونجایی که فشارسنج یه دستگاه مهم و ضروریه قبل از استفاده یا خرید سعی کنین اطلاعات کافی کسب کنین.

توجه داشته باشین وجود فشارسنج در منزل میتونه برای افراد میانسال بسیار مفید باشه حتی در موارد بسیاری از بروز سکته در افراد با فهمیدن به موقع جلوگیری میکنه.