همه آنچه که باید درباره ام آر آی (MRI) بدانید!

از ام آر آی (MRI) چه میدانید؟

اجازه بدید از یک مثال ساده شروع کنم…

وقتی می خواهید عکس بگیرید،عکاس، هنگام عکس گرفتن به شما می گوید:لبخند بزنید 😀 و … چیلیک … از شما عکس گرفته می شود.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی توانستیم از اعضای بدن مان نیز عکس بگیریم.

با چه وسیله ای این کار امکان پذیر شد؟ با دستگاه (Imaging Resonance Magnetic) یا همون ام آرآی(MRI).

تاریخچه ام آر آی (MRI)

خب می دانیم که هرچیزی درنیا گذشته ای داره .

ام آر آی (MRI)  هم از این امرمستثنا نیست.

بریم سراغ گذشته و تاریخچه اش

.

.

این دستگاه اولین بار توسط چه کسی و کی ساخته شد؟

(یاد سوال های علومتون افتادید….)

یا اینکه از چه زمانی دیگه این دستگاه به وجود اومد؟

الان براتون میگم

.

.

این دستگاه برای اولین بار پیش از میلاد مسیح تقریبا ۳۰۰۰ سال پیش ،شخصي به نام سقراط مفهوم اتم را بیان کرد .(وقتی ما نبودیم ام ار ای  بوده!! 😆 )

در آن زمان یونانی ها افرادی بودند که با جذب و دفع اجسام نامرئی که امروزی ها بهش الکتریسیته میگن به ذوق می آمدند.(خوبه با همین چیزای ظاهرا کوچیک برای خودشون کیف میکردند!!)

ولی این آدما بسیار، بسیار باهوش بودند.

انها متوجه شدند که اگر یک تیکه کهربا به پوست خزه مالیده بشود،پس قطعا میتونه اشیاء بخصوصی رو جذب کند.

حالا شاید یه سریا بگن کهربا چیست؟ کهربا همون الکترونه

خب حالا از مردم یونان گفتیم بریم ترکیه(درعرض چند ثانیه همه جا میریم….منو این همه خوشبختی محاله 😆 )

مردم ترکیه در شهر ماگنزیا متوجه شدند، اگر بعضی سنگها روی محور خودشون قرار بگیرند، بلافاصله به حالت اول خودشون تغیر مسیر میدهند.

واژه ی مغناطیس هم از همین ماگنزیایی ها گرفته شد!

دستگاه ام ار ای (MRI) یه سری اصول ریاضی داره که برای ترجمه سیگنالهای mr بکار میرود.

حالا این اصول بار اول توسط جناب  فوریه مطرح شد.

همینطور بریم جلو میرسیم به فردی بنام هانس کریستین که در سال های ۱۸۱۹ خیلی تصادفی متوجه شد که عقربه قطب نما در کنار یه بار الکتریکی منحرف میشه.

بعد از آن نتیجه گرفت که الکتریسیته ، میدان مغناطیسی را به وجود می آورد .

بعد از ۱۲ سال یه جنابی به نام فاراد فهمید عکس این قضیه هم هست !(شما عکسشو یه دور برای خودتون مرور کنید….. بریم  ادامه سخنان آقای فاراد)

با این بحث آقای فاراد، قانون القای مغناطیسی وجود آمد.(فاراد درنتیجه شد پدر علم الکتریسیته)

آقایی به نام جیمز کلرک ماکسول فرمودند که میدان مغناطیسی و الکتریکی باهم زاویه ۹۰ می سازند.

هشت سال بعدش آقای هرتز به وجود امواج نامرئی الکترومغناطیسی پی برد.

بعد از ایشون اقای ویلهم کنزاد رونتگن اشعه ایکس کشف کرد.

همینجور به ترتیب دانشمندان مختلفی قسمت هایی از ام آر ای رو پی ریزی کردند .

اولین دستگاه ام آر آی (MRI)

اولین دستگاه ام آر آی (MRI) برمیگرده به سال ۱۹۵۰ توسط آقای هرمن کار که ایشون تصویر یک بعدی ام آر ای رو گزارش کردند .

پاول لاتربر روش هایی را برای تولید تصاویر دوبعدی و سه بعدی ام آر ای انجام داد.

اولین تصویر مغناطیس هسته سال ۱۹۷۴ از یک موش زنده گرفته شد .

و همینجور به ترتیب دانشمندانی چون “پاول لاتربر” و “پیتر منزلفید”جایزه نوبل پزشکی را دریافت کردند.

و اینگونه بود که همه دانشمندان دست به دست هم دادند و ام ار ای (MRI) ساخته شد ….

(خسته نباشید، دمتون گرم… 😀 )

حالا بریم  ببینم که اصلا دستگاه  ام ار ای (MRI) چی هست و کاربردش چیه؟

ام آر آی (MRI) چیست وچه کاربردی دارد؟

ام آرآی(MRI) یا تصویر برداری روزناس مغناطیسی( Imaging Resonance  Magnetic) یک نوع تکنیک پزشکی وتصویر برداری است که از یک میدان مغناطیسی وامواج رادیویی تولید شده است.

و از رایانه برای تهیه تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها در بدن استفاده می کنند.

بیشتر دستگاه های ام آر آی (MRI)، آهن رباهای بزرگ و لوله ای شکل دارند که  هنگامی که بیمار درداخل دستگاه قرار می‌گیرد،میدان مغناطیسی به طور موقت مولکول های آب را دربدن بیمار ترسیم می کنند(اینجوری که معلومه نقاشیش خوبه، یک پاهنرمنده!! 😀 ).

امواج رادیویی باعث می‌شوند، اتم های تراز شده سیگنال های ضعیفی تولید کنند که برای  ایجاد تصویر مقطعی استفاده می شود.

دستگاه ام آر آی (MRI) می تواند تصاویر سه بعدی تولید کند که از زوایای مختلف قابل مشاهده است.

بااستفاده ازدستگاه ام آر آی (MRI) میتوان تصویر بافت های درونی بدن را دید واز آن طریق مشکلات و اعضای بدن را تشخیص داد.

همانطور که‌ می دانید در روش های تصویر برداری با اشعه ایکس مانند رادیو گرافی ساده و یا سی تی اسکن ، بدن تحت  تابش مقدار مشخص شده ای از اشعه یونیزه کننده قرار می گیرد.

که اگر از حد مشخص شده بیشتر باشد، می تواند باعث بروز مشکلات در کاکرد سلول ها شود.

ولی در ام آر آی (MRI) از اشعه ایکس  استفاده نمی شود (چه خوب!)

برای همین نسبت به رادیو گرافی و سی تی اسکن بسیار کم ضررتر است.

(هرچی ضررش کمتر باشه، بهتره… اینجوری همه مشتریش میشن!! 😆 ).

و اکنون بریم سراغ طرز کار ام ار ای (Imaging Resonance Magnetic) 

طرزکار  ام آر آی (MRI)

ام آر آی (MRI) یک روش غیر تهاجمی است که پزشک می تواند بافت های بدن وسیستم اسکلتی بیمار رامعاینه کند.

امواجی که در ام آر آی (MRI) استفاده می شود، ازجنس امواج رادیویی و مغناطیسی است که برای  بدن ضرری ندارد(خیلی هم عالی)

در  ام ار ای (MRI)، بیمار در یک میدان مغناطیسی قوی قرار می گیرد.

این میدان محور چرخش پروتون های هسته اتم ها درتمام بافت های بدن(به خصوص پروتون هایی که درهسته مولکول آب قرار دارند)

درامتداد خطوط میدان مغناطیسی ام ارای (MRI)قرار گیرندامواج رادیویی خاصی به سوی بدن بیمار تابانده می شود.

این امواج  به صورت پالس فرستاده می شود تا محور چرخش پروتون ها کمی تغییر کند.

زمانی که پالس رادیویی، محورچرخش پروتون مجددا در امتداد خطوط میدان مغناطیسی برمی گردد این برگشت باعث ایجاد یک موج رادیویی جدید می شود.

امواج رادیویی ثانویه که از تک تک پروتون ها ساطع می شود و توسط گیرنده های دستگاه ام آر آی (Imaging Resonance Magnetic) دریافت شده و به کامپیوتر ارسال می گردند.

درکامپیوتر امواج دریافت شده به سرعت تحلیل شده وسپس تصاویری براساس تحلیل ها ساخته می شود.

پزشک آن ها را روی مانیتور دستگاه می بیند ودرصورت لزوم آنها راچاپ می کند.

درکامپیوتر ام ار ای (MRI) مشخص می شود که چه جاهایی از بدن موج رادیویی بیشتر از خود ساطع کرده اند.

هرچه شدت موج دریافتی از نقطه ای از بدن بیشتر باشد، نشانه تراکم بیشتر پروتون درآن نقطه است و  فراوان ترین اتم بدن  پروتون دارد.

اتم هیدوروژنی است که درمولکل آب بوده .

پس هرجایی که موج رادیویی بیشتری ارسال کرده است درواقع آب بیشتری داشته است.

درواقع کاری که ام ار ای(MRI) انجام می دهد این است که نشان دهد درچه نقاطی از بدن آب بیشتری وجود دارد.(دمش گرم … نقشه ی بدن بررسی میکنه حالا تشخیص جنوب و شمال باخودش!!)

چون غلظت  ملکول آب در بافت های بدن متفاوت است وبا بیمار شدن بافت ها این  غلظت بازهم تغییرمی کند.

می توان بااستفاده از اطلاعات دریافتی تصویر بسیار دقیقی ازشکل بافت های گونا گون بدن ایجاد کرد.

مدت زمان انجام ام آر آی (MRI)

انجام ام آر آی (MRI) 15 دقیقه تا بیش ازیک ساعت  ادامه داره ، و بیمار باید تا زمان اتمام انجام کار کاملا بی حرکت باشد.

زیرا حرکت می تواند تصاویر حاصل را تار کند(مثل وقتی  که عکس می گیرد اگر دستتان بلرزد تار می شود…).

آیا  می دانستید ام آر آی (MRI) هم انواعی دارد…؟؟

شما تا چه حد با انواع ام آر آی (MRI) آشنایی دارید؟

بریم که انواعشو بشناسیم…

.

.

معرفی انواع ام آر آی (MRI)

انواع دستگاه ام آر آی (mri) درسه مدل تونل‌دار(wide bore)، باز(open) ، ویونیت های اختصاصی موجود است.

1- ام آر آی (MRI) تونل دار

دردستگاه های تونل دار شدت میدان مغناطیسی بسیار زیاد است.

این سیستم ها قدرت مغناطیسی در محدوده ۱.۵ و۳ تسلا دارند .

در دستگاه های ام آر آی (MRI) تونل دار ، تصویربرداری از بیمار درداخل یک تونل بسته انجام می گیرد.

هشدار: دستگاه های wide-boreMRI برای کسانی که دچار ترس از فضاب بسته هستند مناسب نیستند.

خب یک  خبر خوب  آوردم برای کسانی که  ترس از فضای  بسته دارند و از ام آر آی (MRI) می ترسند.

2- دستگاه ام آر آي (MRI)باز 

این‌شما‌ و این دستگاه OpenMRI که گزینه ی مناسبی برای ام آرآی(MRI) افرادی است که مبتلا به کلاستروفوبیا هستند.

طراحی دستگاه ام آر آی (MRI) باز به صورت Cشکل است.

(اسمش منو یاد امتحانای  open book میندازه …. 😆 )

فضای اطراف تخت بیمار باز است.

شدت میدان مغناطیسی در ام آر آی (MRI) در دستگاهOpenMRI کمتر از ام ار ای (MRI) تونل دار ودر محدود 0.5 تا1تسلااست.

پایین عکسشو واستون میذارم

 چه بیماری هایی با دستگاه ام آر آی (MRI) تشخیص داده می شود؟

1- ام آر آی(MRI) مغز و نخاع

‏ تصویربرداری از مغز و نخاع ، اغلب برای کمک به تشخیص بیماری انجام می شود .

مواردی که با ام ار ای(MRI) قابل تشخیص هستند ، شامل موارد زیر می باشند :

• آنوریسم عروق مغزی

• اختلالات داخلی چشم و گوش

• مالتیپل اسکلروزیس

• اختلالات نخاعی

• سکته مغزی

• تومورها

• سیب های مغزی در اثر ضربه

(کلا کار ام ار ای (MRI)  مغز ونخاع ،تشخیص بیماری مغزو نخاع است…)

2- ام آرآی(MRI) قلب و عروق خونی

این نوع ام آر آی (MRI) که روی قلب و رگ‌های خونی تمرکز دارد(تمرکزش بالاست) ، می تواند موارد زیر را ارزیابی کند :

• اندازه و عملکرد دریچه‌های قلب

• ضخامت و حرکت دیواره های قلب

• میزان خسارت ناشی از حمله یا بیماری قلبی

• مشکلات ساختاری در آئورت مانند آنوریسم یا شکاف ها

• التهاب یا انسداد در رگ های خونی

(این نوع ام ار ای (mri) برای عضو مهم بدن، مرکز احساس ومحل تپش تالاپ وتلوپ

عشق…برای همین تمرکزش بالاست …)

ام آر آی (MRI) ارگان های داخلی دیگر

ام آر آی (MRI) می‌تواند تومورها یا مشکلات بسیاری از ارگان های بدن از جمله موارد زیر را بررسی کند :

• مجاری کبد و صفرا

• کلیه ها

• طحال

• لوزالمعده

• رحم

• تخمدان ها

• پروستات

ام آر آی (MRI) استخوان ها و مفاصل

ام آر آی (MRI) می تواند در موارد زیر کمک کند :

• ناهنجاری های مفصل ناشی از صدمات آسیب زا یا تکراری مانند غضروف پاره شده یا رباط ها
• ناهنجاری های دیسک در ستون فقرات
• عفونت های استخوانی
• تومورهای استخوان ها و بافت های نرم(کارش کمک کردن به استخوان هاست از نوک انگشت پا بگیرتا نوک انگشت دست…)

ام آر آی (MRI) سینه

ام آر آی (MRI) را می توان با استفاده از ماموگرافی برای تشخیص سرطان پستان به ویژه در زنانی که دارای بافت های متراکم پستان هستند یا در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، استفاده نمود.

آمادگی قبل از انجام ام آرآی(MRI)

شاید برایتان سوال شود که آیا قبل از انجام ام ار ای (MRI) آمادگی لازم است یاخیر؟

قبل از انجام ام آر آی (MRI) بیمار می تواند به طور معمول غذا خورده و داروهای خود را مصرف کند.

مگر این که پزشک دستور دیگری داده باشه.

قبل از آزمایش ازبیمار خواسته می شود که لباس خودش را با لباس  بیمارستان تعویض کند.

و از مواردی که ممکن است در ام ار ای (MRI) مغناطیسی تاثیر بگذارد راحذف کند.

مانند: جواهرات ،عینک،ساعت،کلاه گیس،پروتز،سمعک ولوازمات آرایشی که حاوی ذرات فلزی  هستند.

(دیگه شما هستید یک دست لباس که اونم برای خودتون نیست… 😀 )

درصورت داشتن موارد زیر حتما باید به مسئولین ام آر آی (MRI) اطلاع بدهید:

• داشتن دریچه های قلب مصنوعی

• وجود گلوله یا پروتز دربدن، کاشت حلزون و پمپ انسولین و…

نتایج حاصل پس از انجام ام آر آی (MRI)

بعد ازانجام ام ار ای (MRI) نوبت به بررسی میرسه.

پس از اتمام اسکن ،کامپیوتر تصاویر بصری از ناحیه مورد نظر دربدن تولید می کند.

سپس پزشک رادیولوژیست تفسیر خودرا انجام می دهد و تصاویر مربوط به اسکن شما راتجزیه وتحلیل  می کند و مستندات را به پزشک ارائه می‌دهد.

بعد ازآن پزشک درمورد مستندات ومراحل بعدی باشما صحبت می کند.

آیا ام آر آی (MRI) روش خطرناک یا بی خطری است؟

این یک سوال مهمی است که ممکن است  ذهن همه ما رو درگیر کند.

• باید به شما بگویم درصورتی که اصول ایمنی رعایت شود ام آر آی (MRI) روشی ایمن و کم خطری است .
• ام آر آی (MRI) کاملا بدون درد است.
• عارضه کوتاه مدت یا بلند مدت شناخته شده ای ندارد.(دیگه چی از این بهتر بدون درد، بدون خطر، بدون عارضه ، انگار همه چی تموم …)

هشدار

• وجود اشیاء فلزي می تواند باعث بروز آسیب به بیمار شود.پس درمحل ام آرآی(MRI) نباید هیچ جسم فلزی باشد(کلا عبور ومرور فلز ممنوع، خیلی قاطع وجدی فلز تحریم شد!!)                          
• اگر وسایل فلزی همراتون بود بیرون از محل ام آر آی (MRI) ازخودتون جداکنید.                                                             
• حتی ساعت، جواهرات وبعضی از قسمت های لباس ها فلزی هستند.                                                                            
• اگر بیمار قبلا جراحی شده و از گیره های فلزی بر روی رگ های او استفاده کرده اند، انجام ام آر آی (MRI) برای او خطرناک است.                                         
• چون گیره فلزی میتواند در میدان مغناطیسی ام آر آی (MRI) حرکت کند.                                      
• گلوله های فلزی یا ترکش در بدن بیمار هم میتواند باعث بروز مشکل شوند.                                                                     
• در کسانی که از سمعک استفاده میکنند و یا در کسانی که پیس میکر قلبی دارند امواج مغناطیس ام آر آی (MRI)می تواند درکارکرد دستگاه ها ام آر آی (MRI)  اختلال ایجادکند .

عوارض وخطرات ام ارآی(MRI)

هر خوبی، بدی هم دارد.

ولی بدی های دستگاه  ام آر آی (MRI) آن قدر زیاد نیست که از آن دوری کنیم.(خودش از چشم آدم نمیندازه، بلکه تودل آدم خودش جامیکنه… 😆 )

• درواقع  هیچ گونه خطر مشخصی از انواع بررسی ام آر آی (MRI) وجود نداره، مگر ترس از جاهای تنگ  که می تواند به عنوان یک مشکل اگر ترس شدید باشد و با آرام بخش بیمار به آرامش  نرسد، می توانند از روشهای تصویر برداری جایگزین  استفاده کنند.

• زنان باردار درطول سه ماه اول بارداری خود نباید ام آر آی (MRI) بگیرند(مگر اینکه خیلی واجب باشه ونیاز باشه که انچام بدن!)

• سه ماه اول زمانی که ارگان های بدن کودک رشد می کند در دوران بارداری نباید از ماده حاجب استفاده کنند.

• درصورتی که در گذشته به ماده حاجب حساسیت  داشته اید یا به بیماری کلیوی  شدید ابتلا دارید از مصرف ماده حاجب خودداریی نمیایید.

• افراد خاصی که داخل بدن خود فلز دارند، نمی توانند  این آزمایش را انجام دهند، از جمله :

• کلیپس هایی برای درمان آنوریسم مغز استفاده می شود

• ضربان ساز و دفیبریلاتور

• کاشت های حلزونی گوش

• سیم پیچی های فلزی خاص که در عروق خونی قرارگرفته است(یاد سیم پیچی برق افتادم)

امروز بادستگاه ام آر آی (MRI) آشنا شدیم.

دستگاهی که از اعضای بدنتان عکس می گیرد ،شاید عضوی از بدنتان درهنگام عکس گرفتن‌ بگوید سییییب…!! 😀 

و بعد چیلیییک … عکس گرفته شود 😀 

مراقب خود وسلامتیتان باشید.