همه چیز در مورد آندوسکوپی

آندوسکوپی

دستگاه آندوسکوپی یکی از دستگاه هایی است که پزشکان با استفاده از آن بدون جراحی بعضی از عمل ها را انجام می دهند.

تا حالا به این فکر کردید که داخل بدنتان را ببینید؟ این کار با آندوسکپی انجام شدنی است.

شاید تا این زمان تعداد کمی از شما با این دستگاه آشنا باشید، ولی ما امروز قصد داریم تا به طور کامل با این دستگاه اعجاب انگیز آشنا بشیم، پس ما را همراهی کنید.

دستگاه آندوسکوپی چیست؟

آندوسکوپی دستگاهی است که پزشک متخصص می تواند با استفاده از آن داخل بخش های مختلف بدن را مشاهده کند و جراحی های محدودی را توسط آندوسکوپی انجام دهد. نام آندوسکوپ از ترکیب دو کلمه ENDO به معنی درون و SCOPE به معنی دیدن است.

آندوسکوپی توسط چه کسی انجام می شود؟

آندوسکوپی توسط پزشک متخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی به منظور تشخیص یا درمان به کمک دستگاه مخصوص آندوسکوپ به بررسی و یا جراحی داخلی مثل معده، روده و یا عروق خونی داخلی بدن بیمار می پردازد، این روش به جراح اجازه می دهد تا بدون ایجاد برش و شکاف بزرگ در بدن بیمار دست به اقدام تشخیص و یا درمان بزند. (خلاصه که بااین روش بدون خون و خونریزی و شکاف جراحی می کنند 😀 )

انواع دستگاه آندوسکوپی

به طورکلی دونوع اندوسکوپ وجود دارد:

1. دستگاه آندوسکوپی قابل انعطاف:

شامل یک لوله قابل انعطاف، سرلوله ایی که وارد بدن می شود و دارای عدسی است، که عدسی داخلی نامیده می شود. تصویر داخل بدن توسط یک کابل فیبرنوری قابل انعطاف به عدسی خارجی منتقل می شود.

2. دستگاه آندوسکوپی ریجید:

آندوسکوپی ریجید دارای لوله ای کوتاه تر از انواع آندوسکوپ های قابل انعطاف است، این لوله سخت است و قابلیت انعطاف ندارد،

لوله آندوسکوپ از چه طریق وارد بدن می شود؟

جراح لوله آندوسکوپ ازطریق برش کوچک و یا از طریق مجراهای طبیعی بدن مثل دهان، بینی، مقعد و غیره وارد بدن بیمار می کند، همین طور که گفتم آندوسکوپ لوله ای انعطاف پذیر است که انتهای آن دوربینی قرار داردتا پزشک اندام های درونی را مشاهده و درصورت نیاز

با پنس وقیچی ای که درانتهای آندوسکوپ وجودداردعمل جراحی انجام می دهند یا نمونه برداری ازبافت هاراانجام دهد.

مزایای استفاده از آندوسکوپی:

بریم سراغ مزایای استفاده از آندوسکوپی، آندوسکوپی جهت تشخیص علت هر گونه علائم غیر طبیعی در بیماران استفاده می شود. برای برداشت نمونه کوچکی از بافت مربوط جهت ارسال به آزمایشگاه روش نمونه برداری آندوسکوپی گفته می شود. با آندوسکوپی جراح می تواند در حین عمل جراحی مثل جراحی زخم معده یا برداشت سنگ صفرا یا تومورها مستقیم به مشاهده بافت های مربوط بپردازند و عمل جراحی انجام دهند.

ساختمان دستگاه آندوسکوپ:

اجزای اصلی نوری آندوسکوپ علاوه بر عدسی و فیبرنوری شامل موارد زیر می شود:

منبع نور سرد:

منابع نوری مقداری گرما ایجاد می کند، که می تواند بر دریافت های اطراف آندوسکوپ تاثیر بگذارد، به همین دلیل منبع نوری در انواع آندوسکوپ ها معمولا در بخش خارجی آندوسکوپ قرار دارد و نور از طریق فیبرهای نوری به قسمت اطراف عدسی داخلی منتقل می شود.

دوربین و هد دوربین:

درانواع آندوسکوپ ها بدون دوربین پزشک مجبور است، از طریق چشمی و عدسی خارجی داخل بدن را بررسی کند. این حالت دو مشکل رایج دارد:

یکی از مشکلات این است که، پزشک در حالت راحتی نیست و سریعا باعث خستگی پزشک آندوسکوپی می شود. و دلیل دوم اینکه در هر زمان یک نفر می تواند تصویر را ببیند، که این موضوع برای دستیاران متخصص خوشایند نیست. (به قول قدیمی ها به مزاجشون خوش نمیاد، پس حضور دوربین از واجباته)

امروز در انواع آندوسکوپ های جدید از دوربین و هد دوربین استفاده می شود، که بدین ترتیب تصویر روی صفحه ای نمایش داده می شود و متخصص راحت تر کار خود را ادامه می دهد و دستیاران و همکاران نیز می توانند به متخصص کمک بیشتری نمایند و همین طور می توانند تصاویر را ثبت و ضبط کنند.

ست های جراحی آندوسکوپی:

دستگاه آندوسکوپی می تواند از ابزارهایی برای جراحی استفاده کند، که این ابزارها روی دستگاه آندوسکوپ نصب شده و به متخصص توانایی انجام نمونه برداری و جراحی های محدود می دهد.

معرفی انواع دستگاه آندوسکوپ:

مانند سایر تکنولوژی ها، فناوری آندوسکوپی نیز پیشرفت کرده و نسل جدید آندوسکوپ ها تصاویری باکیفت HD نمایش می دهد و تمام جزئیات در آن به خوبی دیده می شود.

گاستروسکوپ یا آندوسکوپ:

این نوع آندوسکوپ دستگاهی است، که از طریق دهان وارد مری و معده می شود. این نوع آندوسکوپی جهت معاینه بخش فوقانی دستگاه گوارش به کار می رود و متخصص می تواند با دستگاه آندوسکوپی، مشکلات موجود در مری، دریچه های بالا و پایین مری و معده را بررسی و در صورت لزوم از بافت های آسیب دیده نمونه برداری کند. همچنین در صورت نیاز قادر به انجام جراحی های محدودی نیز است.

رکتوسکوپ:

نوع کوتاه تر کولونوسکوپ است، برای دیدن بخش پایانی روده بزرگ به کار گرفته می شود.

کپسول های آندوسکوپ:

جدیدترین نوع دستگاه آندوسکوپ است که شامل یک دوربین، باطری و سیستم وایرلس است. این راحت ترین روش برای بیماران است و پزشک می تواند سراسر دستگاه گوارش را با این وسیله بررسی نماید.

در تصویر بالا از جدید ترین دستگاه آندوسکوپی رو نمایی کردیم.. 😎 )

روش انقلابی کپسول آندوسکوپی زمانی استفاده می شود که سایر آزمایش ها و روش ها به تشخیص بیماری کمک نکرده اند. دراین روش بیمار یک قرص یا کپسول بسیار ریز که در آن یک دوربین بسیار کوچک تعبیه شده را می خورد. کپسول اندوسکوپی بدون مشکل و ایجاد درد به مرور زمان از دستگاه گوارش عبور کرده و در طی مسیر هزاران تصویر تهیه می کند.

کلانژیوگرافی اندوسکوپیک عقبگرد (ERCP):

ERCP روشی است مرکب از رادیوگرافی با اشعه ایکس و آندوسکوپی قسمت فوقانی دستگاه گوارش، که از آن به منظور تشخیص و درمان مشکلات صفراوی و مجاری لوزالمعده استفاده می‌شود.

کروموآندوسکوپی:

در روش کروموآندوسکوپی، از رنگ‌ های ویژه‌ای جهت رنگ آمیزی پوشش و دیواره روده‌ها در حین آندوسکوپی استفاده می شود. (مثل کتاب رنگ آمیزی) رنگ‌ها باعث می‌شوند تا پزشکان به شکل کارآمدتر و دقیق‌ تری، جداره دستگاه گوارش را ببیند و کوچکترین مشکلات غیرطبیعی در روده‌ها را تشخیص دهند.

آندوسکوپی اولتراسوند یا اندوسونوگرافی EUS:

در آندوسونوگرافی از امواج اوالتراسوند، در کنار آندوسکوپی استفاده می‌شود، به پزشکان امکان  بررسی و مشاهده‌ی اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن که در آندوسکوپی معمولی قابل مشاهده نیستند داده می شود. (خلاصه که درون آدم نشان می دهد) آندوسونوگرافی همچنین برای نمونه برداری از بافت هایی که از طریق آندوسکوپی مرسوم قابل مشاهده نیستند استفاده می شود، در این روش که نمونه برداری آسپیراسیون سوزنی ظریف FNA نام دارد، توسط یک سوزن یا نیدل بسیار ظریف از بافت مورد نظر نمونه برداری می‌شود.

تصویری که در پایین مشاهده می کنید، تصویر دستگاه آندوسکوپی در داخل بدن است.

برداشت مخاط آندوسکوپی یا آندوسکوپی موکوسی EMR:

برداشت مخاط آندوسکوپی یا آندوسکوپی موکوسی، به پزشکان امکان  برداشت بافت سرطانی از دستگاه گوارش را می دهد. در این نوع آندوسکوپی از یک سوزن بسیار ظریف جهت تزریق مایع مخصوص به لایه ی زیرین بافت غیر طبیعی (بافت سرطانی) استفاده می شود، تزریق این مایع به سطوح زیر مخاطی بافت سرطانی موجب می‌شود که بافت سرطانی از بافت طبیعی جدا شده و برداشت آن آسان شود.

اینم توضیحات بالا با رسم شکل!

تصویر برداری با پهنای باریک NBI:

در این روش از فیلترهای مخصوص به منظور ایجاد تباین و کنتراست بالاتر، بین بافت مخاطی و عروق خونی استفاده می‌شود. (بافت مخاطی پوشش بسیار نازکی است که سرتاسر دستگاه گوارش را پوشانده است)

کاربرد آندوسکوپی:

رایج ترین کاربرد آندوسکوپی در دستگاه گوارش و در موارد زیر است:

• تهوع و استفراغ
• مشکل بلع
• خونریزی بخش فوقانی دستگاه گوارش
• نمونه برداری
• بررسی تومورها
• تشخیص سرطان
• انسداد مری
• بیماری ریفلاکس گوارشی
• زخم معده
• پانکراتیت
• خونریزی نامشخص در دستگاه گوارش
• سوزندان محل زخم و جلوگیری از خونریزی
• بیماری های روده ای التهابی مثل کولیت
• زخم و بیماری کرون
• یبوست مزمن
• عفونت ها
• و…

خطرات و عوارض آندوسکوپی:

آندوسکوپی یک روش نسبتا کم خطر است. خطر خونریزی و یا عفونت در آندوسکوپی خیلی کمتر از خطر عفونت و خونریزی جراحی باز است. (اما هرچیز خوبی یک سری عوارض هم داره.. نمیشه از خوبی هاش گفت از بدی هاش گذشت) با این حال اندوسکوپی یک اقدام و عمل پزشکی است  و علاوه بر خونریزی و عفونت می‌تواند سایر مشکلات نادر از جمله:

درد قفسه سینه

آسیب به ارگان‌ها (برای مثال: سوراخ شدن یا پرفوراسیون اندام‌ها)

تب

درد پایدار در ناحیه آندوسکوپی شده

تورم و التهاب و برافروختگی در ناحیه برش مخصوص آندوسکوپی

و… نیز داشته باشد.

ریسک‌ ها و خطرات هر نوع آندوسکوپی بستگی به نوع آندوسکوپی، نوع بیماری و ناحیه آندوسکوپی شده دارد. برای مثال عوارضی مانند:

مدفوع تیره رنگ، استفراغ و یا سختی در بلع ممکن است پس از کولونوسکوپی دیده شود.

یا در هیستروسکوپی ریسک عوارض نادری مانند: سوراخ شدن رحم، خونریزی رحمی و یا آسیب به ناحیه سرویکس رحم وجود دارد.

در تکنیک کپسول آندوسکوپی ریسک گیر افتادن کپسول در دستگاه گوارش وجود دارد البته این خطر در بیمارانی که دارای انسداد یا تنگ شدگی دستگاه گوارش، (بیماری مانند: استنوز روده در اثر تومور) هستند بیشتر است. در چنین مواردی کپسول با اقدامات جراحی از دستگاه گوارش بیرون آورده می‌شود.

باز هم به پایان یک مطلب رسیدیم و امیدوارم اطلاعات مفیدی رو در اختیار شما بزرگواران گذاشته باشیم، مثل همیشه از شما متشکریم که ما ر تا پایان مقاله همراهی کردید.